Je stem dat ben je zelf.

Je stem dat ben je zelf.

We gaan nog even verder met de vergelijking van onze stem met de cello. Uit de voorgaande artikelen over houding en ademhaling blijkt al dat onze stem meer is dan onze stembanden. Jij bent je eigen instrument. Of je nu spreekt of zingt.

Het derde onderdeel bij het bespelen van de cello, naast de klankkast en de strijkstok, zijn de snaren. Zonder snaren geen klank.
Bij het bespelen van een snaar instrument veranderen onze vingers de spanning en lengte van de snaren, en maken op die manier de toonhoogte.
De klank bij zingen en spreken wordt  gemaakt door de stembanden en het bijzondere is dat deze zichzelf in de juiste spanning zetten om een toon te produceren. Door te luisteren naar een toon en door deze inwendig te horen zetten de stembanden zich in de juiste spanning en laten die bewuste toon horen. Een wonder!
Goed luisteren is dus heel belangrijk om goed te kunnen zingen en spreken. Zingen is eigenlijk spreken op toon en in die zin kan iedereen leren zingen e goed leren spreken!
Muzikale oren heeft de één echter wel meer of minder dan de ander. Overigens is dit goed te trainen. Het zou mooi zijn als dit al op jonge leeftijd begint. Zodat je als ‘vanzelfzingend’ altijd kunt genieten van de bevrijdende en energie gevende werking van je stem en je zang.
Wat betreft de stembanden en hun toon, kunnen we dus weinig anders doen dan goed luisteren en ze verder met rust laten. Je hebt er geen bewuste controle over in de zin dat je de stembanden zou kunnen vertellen welke lengte ze moeten aannemen of hoe hard ze moeten gaan trillen om bepaalde tonen te maken. Dat doen de ze onbewust.
De stembanden worden in trilling gebracht door de adem en bewegen tegen elkaar. Dit is een impuls waar je wel degelijk bewust wat aan kunt doen en daarom is de adem beweging zo belangrijk. De ontstane trillingen namelijk, gaan resoneren in de borst- en hoofdholtes en met een gesteunde adembeweging en goed resonans gebruik zal alle lucht worden omgezet in toon. Terwijl je met een slappe uitademing en weinig resonans gevoel een hese krachteloze toon zult laten horen.
Een vrije klank begint bij een open keel. Je kunt je aanwennen met een open keel en mond in te ademen. Stel je voor dat je enigszins verwonderd en glimlachend inademt, zodat je de lucht koud langs je verhemelte voelt stromen; dit helpt voor de juiste beweging.
Je tong ligt plat in je mond, met het puntje tegen je ondertanden. Ook hier gaat het, net als bij een optimale lichaamshouding om de juiste spanning en ontspanning, maar dan in het keel- en mond gebied. Je lippen, mond en tong zijn als het moet zeer bewegelijk om de juiste klinkers en medeklinkers te kunnen maken. Zij werken mee aan je articulatie. Goed luisteren blijft cruciaal. Hoor ik echt een ‘oo’ klank of is het toch meer een ‘oh’ klank geworden in het verloop van een oefening bijvoorbeeld. En ben ik echt wel goed te verstaan?
Aan de basis van elk vrij stemgebruik staat dus een open keel en gevoel voor resonans. Daarnaast is het van wezenlijk belang dat je de adem bewust verbindt met je klank. Je kunt je voorstellen dat de adem makkelijker en moeiteloos zal gaan resoneren in alle holtes door een open ruime keel. Je stem wint daardoor met de juiste ademsteun aan kracht.

Hieronder enkele stem- en klankoefeningen die je kunnen helpen bij het ontdekken van je stemklank.

• Gaap eens lekker en maak je keel heel ruim. Let op dat je tong plat blijft liggen. Gaap zacht en hardop, zucht hard en zacht. Hard zuchten wordt misschien wel kreunen. Experimenteer met je klank, durf rare gezichten te trekken en klank te maken. Maak je niet druk over hoe het klinkt.
• Vind je goede houding en adem uit op een neurietoon. Schep als het ware je lucht uit de bron en laat de trilling van de toon door je handen naar buiten komen, terwijl je ze uitstrekt naar voren en omhoog. Laat na de toon alleen maar je middenrif spanning los en laat de adem weer naar binnen stromen door je open en ruime keel.
• Adem nog eens uit terwijl je een neurietoon produceert en concentreer je nu op een ruime en wijde borstkas. Laat als het ware je hele lijf neuriën. Voel en hoor de trilling om je heen.
• Iedere keer laat je voor je inademing de adem snel door een ruime keel naar binnen stromen. Neurie dan een toon op ‘ng’ klank en concentreer je eens op de trillingen in je hoofd en je borst. Wissel toonhoogte af en word je bewust waar je de meeste trilling ervaart.
• Leg je handen in je zij en roep je eigen naam. Of zeg heel krachtig ‘ja’. Voel wat er gebeurt in je lijf, als je roept of heel krachtig spreekt. Je onderste buikspieren trekken aan en je borstkas rondom blijft ruim en veert iets terug.
• Begin met een lach. Stel je middenrif voor als een trampoline en laat er korte klanken en tonen op dansen.
• Zeg ‘ja’ en verleng die ‘ja’ klank, ga zodoende over in het zingen van een toon.
• Adem nu eens uit op een ‘oh’ klank. Probeer het zelfde gevoel van trilling te houden als in de neurietoon. Voel de toon in je hele mond en keelholte trillen. Voel de toon in je hoofd en borstholte trillen. Wissel verschillende klinkers en tonen af. Maak eens een melodie. Je zingt!

Zo ‘simpel’ is zingen en goed stemgebruik dus, zou je zeggen. Iedereen kan het, iedereen heeft een stem.
In de praktijk zul je echter merken dat er allerlei onbewuste spanningen of onnodige bewegingen kunnen optreden. Je merkt dat er misschien belemmeringen zijn. Of dat je ergens tegen aanloopt, dat dieper gaat dan de stem zelf. Een belemmering in je stem die wellicht een onderliggend patroon spiegelt. Hier zou ik je goed mee kunnen helpen.
Wees in ieder geval niet bang voor een lelijke toon. De toon is wat hij is, accepteer wat er is, klink hoe je klinkt en geniet er van. Het is jou stem en jou ziel die klinkt en zingt! Je stem dat ben jezelf.

 Het resultaat van het bezig zijn met stem- en zangoefeningen is, dat je kunt afstemmen in het nu; je hebt verbondenheid met, en kracht in je zelf gecreëerd en je hoort dit terug in je stem. Je bent present! Wie wil dat nou niet?

Meer weten en leren kan nu met een super aantrekkelijk geprijsde online training!

Kijk snel!

Laat me weten wat je vindt van de oefeningen in een reactie onder dit blog.

Er wacht je een verrassing! Ik hoor je graag.

Klankvolle groet!